Viêm mũi dị ứng là một trong các tình trạng phổ biến ở nước ta hiện nay, nhất là vào lúc thời tiết giao mùa. Hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, ngứa mũi và nhiều triệu chứng khác có thể xảy ra cùng lúc, dù không nghiêm trọng nhưng viêm mũi dị ứng cũng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sinh hoạt thường ngày; có thể gây biếng ăn, ngủ kém, học không tập trung ở trẻ nhỏ.
Cấy chỉ (còn gọi là chôn chỉ, vùi chỉ, xuyên chỉ,…) là phương pháp tác động vào huyệt vị và hệ kinh lạc, tuân theo các nguyên tắc chọn huyệt như kim châm cứu.
Cơ chế tác dụng:
- Phản ứng giảm đau tại chỗ thông qua giải phóng hóa chất trung gian cục bộ, dưỡng bào (mast cell) trong mô liên kết tại chỗ châm đóng vai trò quan trọng trong cơ chế giảm đau. Cơ chế để chọn A thị huyệt.
- Phản xạ thân thể – tự chủ ở tiết đoạn tủy sống: khi cấy chỉ sẽ kích thích các cơ tại chỗ, các sợi hướng tâm dẫn truyền đến sừng sau của tủy sống và cả sợi giao cảm đi đến nội tạng đích trong cùng một khoanh tủy sống. Cơ chế để chọn Du – Mộ huyệt, huyệt đặc hiệu.
- Phản xạ thân thể – tự chủ ở mức não bộ: xung động thần kinh từ nơi cấy chỉ được dẫn truyền lên vùng não tương ứng gây những phản ứng toàn thân nhằm điều chỉnh rối loạn chức năng ở tổ chức bệnh.
- Phản ứng toàn thân: cấy chỉ còn có tác dụng theo cơ chế thần kinh – thể dịch, để điều tiết các chức năng của cơ thể
Ngoài ra cấy chỉ còn có tác dụng chuyển hóa mạnh mẽ bởi vì chỉ cấy vào đóng vai trò là một protein tự tiêu. Trong quá trình tự tiêu sẽ tạo ra các phản ứng hóa sinh tại chỗ như sau:
- Tăng tái tạo protein và carbohydrate, giảm dị hóa, tăng đồng hóa, protein, giảm acid lactic, tăng dinh dưỡng cho cơ.
- Tăng sinh lưỡi mao mạch, cải thiện tuần hoàn máu ở vùng cấy.
- Đồng thời có thể sản sinh thần kinh mới cho bó cơ.
cấy chỉ trong điều trị viêm mũi dị ứng
Cấy chỉ được xem là một phương pháp không dùng thuốc có hiệu quả giảm các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy dịch mũi, hắt hơi, đau đầu,…
Công thức huyệt chung chủ yếu là điều trị triệu chứng, lựa chọn các huyệt tại chỗ. Ngoài ra, tùy từng hội chứng bệnh mà được điều chỉnh và gia giảm.
- Huyệt giảm nghẹt mũi, chảy dịch mũi, giảm khứu giác:
+ Nghinh hương, Tỵ thông: hóa trọc, khai thông tỵ khiếu
+ Thượng tinh: huyệt có liên hệ mật thiết với mũi, điều trị các bệnh lý mũi
+ Ấn đường: giảm chảy dịch mũi
+ Thiên trụ: điều trị rối loạn khứu giác.
- Huyệt đau vùng xoang hàm trên: Tứ bạch, Quyền liêu, Hạ quan.
- Huyệt đau trên ổ mắt: Ấn đường, Toản trúc, Ngư yếu
- Huyệt vùng thái dương: Thái dương.
- Huyệt vùng đỉnh: Bách hội, Tứ thần thông.
- Huyệt vùng chẩm: Phong trì, Phong phủ.
- Huyệt đặc hiệu bệnh lý vùng đầu mặt cổ: Hợp cốc.
